portal dolaşım ne demek?

Portal dolaşımı, bir portosistem içerisindeki kanın, sindirim organlarından (mide, bağırsak, pankreas, dalak) toplanarak önce karaciğere uğraması ve sonra sistemik dolaşıma katılması işlemidir. Bu özel dolaşım sistemi, sindirim yoluyla emilen besin maddelerinin ve toksinlerin doğrudan karaciğerde işlenmesini sağlar.

**Temel İşleyiş:**

1.  **Kanın Toplanması:** Sindirim organlarından gelen kan, [portal ven](https://www.nedemek.page/kavramlar/portal%20ven) (vena portae) aracılığıyla karaciğere taşınır.
2.  **Karaciğerde İşlem:** Karaciğer, bu kandan besin maddelerini, ilaçları ve toksinleri ayırır, metabolize eder ve depolar.
3.  **Sistemik Dolaşıma Katılım:** Karaciğerde işlenen kan, [hepatik venler](https://www.nedemek.page/kavramlar/hepatik%20venler) aracılığıyla inferior vena cava'ya ve oradan da sistemik dolaşıma geri döner.

**Portal Dolaşımının Önemi:**

*   **Detoksifikasyon:** Karaciğer, sindirim yoluyla emilen zararlı maddeleri (toksinler, ilaçlar vb.) temizler ve vücudu korur.
*   **Besin Metabolizması:** Karaciğer, glikoz, amino asitler ve yağ asitleri gibi besin maddelerini işler, depolar ve ihtiyaç duyulduğunda sistemik dolaşıma salgılar.
*   **İlaç Metabolizması:** Birçok ilacın metabolizması karaciğerde gerçekleşir. Portal dolaşım, ilaçların etkilerini düzenlemede önemli rol oynar.

**Portal Hipertansiyon:**

[Portal hipertansiyon](https://www.nedemek.page/kavramlar/portal%20hipertansiyon), portal ven sistemindeki basıncın anormal derecede yükselmesi durumudur. Bu durum, genellikle karaciğer sirozu gibi karaciğer hastalıkları nedeniyle ortaya çıkar ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir (örneğin, varisler, asit, splenomegali).